Generale Synode Kornhorn 2024 van de Gereformeerde Kerken Nederland
Kort Verslag van de 2e zitting op 19 oktober 2024
- Heropening
Na afstemming tussen beide moderamina wordt voorgesteld om ds. H.Sj. Wiersma de gezamenlijke vergadering op 19 oktober te doen voorzitten. De beide synoden stemmen hiermee in. Ds. Wiersma opent de vergadering met een schriftlezing uit Filippenzen 2:1-11. Hij wijst op de oproep tot eensgezindheid en ootmoed. Ook op deze gezamenlijke synodezitting moeten we niet uit eigenbelang handelen, we hebben oog te houden voor wat van anderen is. In dat kader zingt de vergadering met alle aanwezigen Psalm 25:2, waarna de voorzitter voorgaat in gebed.
- Presentie en instemming met de belijdenis
In verband met afwezigheid nemen op 19 oktober een aantal secundi plaats.
Ds. C. van Dijk vervangt ds. J.R. Visser. Br. J. Hamming vervangt br. A.M.P. Jonker. Br. H.D. Hoving vervangt br. G.A.E. Rodenboog. Br. W. Westendorp vervangt br. J.A. Sikkens en br. J.P. Bakker vervangt ds. M.A. Sneep. Ds. C. van Dijk en br. J. Hamming betuigen op verzoek van de preses hun instemming met de Drie Formulieren van Eenheid.
Omdat er nog steeds sprake is van twee verschillende synoden, is het belangrijk dat beide synoden gelijkluidende besluiten nemen.
- Huishoudelijk Reglement Generale Synode
De preses stelt per artikel de vraag of er wijzigingsvoorstellen of opmerkingen zijn. Dit blijkt bij een groot aantal artikelen het geval te zijn. In zijn algemeenheid wordt opgemerkt dat gereformeerde kerken alleen moeten vastleggen wat noodzakelijk is, aangezien het kerkverband geen kerk is in institutaire zin. Een voorstel dat slechts één classis een extra generale synode moet kunnen samenroepen, wordt aangenomen, aangezien twee classes al een noodzakelijke meerderheid van de kerken zou betekenen. Verder wordt de wijziging doorgevoerd dat afgevaardigden die eerder al lid waren van de mindere vergadering tegen wier uitspraak bezwaar is aangetekend, niet alleen buiten stemming blijven, maar ook niet mogen deelnemen aan de bespreking. Zo wordt elke schijn van inmenging in de besluitvorming vermeden. De jaarlijkse teldatum wordt niet op 1 januari gesteld, maar op 1 oktober, zodat de penningmeesters niet in moeilijkheden komen met de begroting voor het volgende jaar.
De definitieve vaststelling van het huishoudelijk reglement vindt pas plaats als alle deputaatschappen zijn ingesteld, omdat er daarvanuit mogelijk nog nieuwe wijzigingen moeten worden aangebracht.
- Instellen deputaatschappen
Alle bestaande deputaatschappen van de voormalige kerkverbanden moeten worden samengevoegd. Voor elk deputaatschap ligt er een voostel. De volgende deputaatschappen worden zonder discussie vastgesteld:
- Deputaatschap Informatie, Ondersteuning en Archief
- Deputaatschap Appelzaken
- Deputaatschap Ad art. 49 Kerkorde
- Deputaatschap Kerkelijke Eenheid (naar de benoemingen wordt nog gekeken)
- Deputaatschap Financieel Beheer en deputaatschap Hulpbehoevende Studenten
De deputaten lichten toe dat er gekozen is voor twee deputaatschappen (Financieel Beheer en Hulpbehoevende Studenten), zodat het gemakkelijker is om vanuit de verschillende expertises kennis op te kunnen bouwen. Ook kan er gemakkelijker gecollecteerd worden voor de afzonderlijke doelen.
Een afgevaardigde vraagt aandacht voor het feit dat de wetgeving rondom arbeidsongeschiktheid niet gelijk is aan wat artikel 13 van de kerkorde bepaalt. Hij vindt het van belang dat een AOV vrijwillig is voor predikanten. Er zijn ook predikanten die vanwege hun gezondheid geen AOV kunnen afsluiten of voor wie het onbetaalbaar duur is. Deputaten antwoorden dat de instructie juist onderzoek beoogt, mede omdat de overheid een AOV wil verplichten voor zelfstandigen.
Enkele afgevaardigden kijken kritisch naar de verplichting dat een predikant zich moet aansluiten bij een bepaalde polis. Deputaten lichten toe dat je een regeling moet hebben die voldoet aan de pensioenwet. Als een predikant niets heeft geregeld, zullen de kerken als zij niet kunnen voorzien naar art. 13 KO aankloppen bij het kerkverband. Dat is een financieel risico.
Een amendement om niet te spreken van “Arbeidsongeschiktheid”, maar “Emeritering bij ziekte” in de Instructie Deputaatschap Financieel Beheer wordt overgenomen.
De vergadering besluit tot het instellen van beide deputaatschappen en besluit verder dat een predikant die actief gaat dienen in de kerken, verplicht is zich aan te sluiten bij de Mantelpolis Zwitserleven.
- Deputaatschap Betrekkingen Buitenlandse Kerken
In de bespreking wordt opgemerkt dat vriendschapsrelaties gaan over informele contacten. Daarbij wordt gevraagd waarom deze dan vervolgens semi-formeel worden gemaakt. Wat de vriendschapsrelatie met de ERE betreft wordt voorzichtigheid gevraagd om zomaar een keuze in het buitenland te maken, terwijl er ook andere contacten zijn en de kerkelijke kaart van Oekraïne voor ons niet inzichtelijk is. Iemand anders vraagt zich af waarom de ERWKB in Oostenrijk niet genoemd worden bij vriendschapsrelaties. Ook vraagt iemand zich af hoe deputaten zijn omgegaan met de gevoeligheden rondom de OPC en de ICRC.
Deputaten antwoorden dat dankzij de ICRC er meer contacten zijn met kerken wereldwijd. Tegelijkertijd zijn we niet in staat om met alle kerken intensieve contacten te onderhouden, daarom is er gelaagdheid nodig. Wat de ERWKB betreft, moet het contact nog plaatsvinden, want zij hebben nog maar kort hun zusterkerkrelatie met de GKv verbroken. Verder moeten we als kerken niet een al te grote mening willen hebben over kerken in het buitenland.
In de eerste meningsvormende ronde wordt gevraagd wat het voorstel voor invloed heeft op de huidige praktijk. Zo gaan er in de voormalige GKN, met toestemming van de classis, al sinds lange tijd soms predikanten voor uit Australië of Oostenrijk.
Een afgevaardigde benadrukt dat de toegang tot het avondmaal een verantwoordelijkheid blijft van de kerkenraden. Als iemand zich vanuit het buitenland aandoet, terwijl er in dat land geen zusterkerkrelatie is, kun je niet doen alsof er daar geen kerken van Christus zijn.
Een ander merkt op dat de ICRC een hele prominente plek heeft gekregen en betwijfelt of dat verstandig is, gezien de revisieverzoeken t.a.v. de ICRC en verzoeken m.b.t. de OPC. Hij is van oordeel dat het voorgaan van predikanten in de bediening van Woord en sacramenten enkel bij een zusterkerkrelatie hoort en niet bij een correspondentierelatie.
Verder wordt opgemerkt dat het onverstandig zou zijn om op dit moment als kerken lid te zijn van de ICRC en een correspondentierelatie te hebben met de OPC. In 2009 was door DGK besloten om niet deel te nemen aan de ICRC omdat er ook lidkerken waren die niet onverkort trouw waren aan de belijdenis. Wat de OPC betreft, hebben DGK nog maar kort een geschiedenis met de LRCA achter de rug.
Deputaten reageren op wat is ingebracht. Wat de ICRC en de OPC betreft, is het moeilijk te presenteren dat de GKN moeten terugkomen van hun besluiten. Het principe is dat zowel DGK als GKN beide hun geschiedenis meenemen in het nieuwe, verenigde kerkverband. Het lijkt deputaten verstandig om wederzijds elkaars verleden te respecteren. Dat geldt voor het contact wat er vanuit GKN is met ICRC en OPC. En voor DGK wat betreft het contact met ERE.
De voorzitter constateert dat de vergadering nog niet klaar is om een besluit te nemen. Op de volgende zitting zal daarom de besluitvorming plaatsvinden.
- Deputaatschap Zorg inzake Grensoverschrijdend Gedrag
In de bespreking wordt veel ingegaan op de naam van het deputaatschap. Wat wordt er verstaan onder grensoverschrijdend gedrag? Deputaten benadrukken het belang van de uitbreiding van het werkgebied, omdat deputaten anders het werk de komende tijd niet kunnen oppakken, terwijl er wel nood kan zijn op dit gebied. Het gaat om grensoverschrijdend gedrag in verhoudingen binnen de kerken tussen ambtsdragers en leden van de kerk, maar de definitie moet nog nader worden aangevuld.
Een amendement om de naam te wijzigen in: Zorg inzake Seksueel Misbruik (ZSM), haalt het niet. Een ander amendement wordt wel overgenomen, waarop het deputaatschap de naam ‘Zorg inzake Grensoverschrijdend Gedrag’ ontvangt. Het totale voorstel wordt eveneens overgenomen.
- Aanwijzen samenroepende kerk GS en classes
Zonder verdere bespreking wordt het voorstel overgenomen om de Gereformeerde Kerk Zwolle e.o. aan te wijzen als samenroepende kerk voor de in mei 2026 te houden eerste generale synode van de Gereformeerde Kerken.
Verder wordt besloten om:
- DGK Assen aan te wijzen als samenroepende kerk voor de in december 2024 te houden eerste Classis Noord van de Gereformeerde Kerken.
- DGK Dalfsen aan te wijzen als samenroepende kerk voor de in december 2024 te houden eerste Classis Oost van de Gereformeerde Kerken.
- GK Ede e.o. aan te wijzen als samenroepende kerk voor de in december 2024 te houden eerste Classis Zuid-West van de Gereformeerde Kerken.
- Aanwijzen kerken voor controles
GK ZO Groningen wordt aangewezen voor het jaarlijks nazien van de boeken, bescheiden en gelden van de quaestor van deputaten Financieel Beheer. Voor deputaten Hulpbehoevende Studenten (art. 19) wordt dat GK Enschede. Voor deputaten Opleiding wordt dat HGK Bunschoten-Spakenburg. DGK Opeinde wordt aangewezen voor het nazien van het archief van het kerkverband.
- Model Huishoudelijk Reglement Classes en bijlagen
Ten dienste van de classes, met het oog op gelijkvormigheid, stellen de Generale Synoden een Model voor aan de classes voor hun Huishoudelijk Reglement. De classes zelf zullen hun eigen Huishoudelijk Reglement moeten vaststellen. Wel zijn er enkele bijlagen die door de synode moeten worden vastgesteld, dat betreft de twee regelingen voor de examina en spreekconsent.
- Afsluiting
e synode van de GKN vergadert nog kort afzonderlijk van de DGK-synode over de ontvankelijkheid van voorstellen die vanuit de DGK-synode op de gezamenlijke synode worden ingebracht.
De synode van de GKN vergadert nog kort afzonderlijk van de DGK-synode over de ontvankelijkheid van voorstellen die vanuit de DGK-synode op de gezamenlijke synode worden ingebracht.
Daarna sluiten de synodes gezamenlijk af. We zingen Gezang 5: 9 en 10, waarna ds. L. Heres de zitting met gebed eindigt. Ds. Wiersma schorst de synode tot 30 november 9.30 uur.